1. Net-zero trong nông nghiệp là gì?
Net-zero (phát thải ròng bằng 0) trong nông nghiệp là trạng thái cân bằng giữa lượng khí nhà kính thải ra và lượng khí được hấp thụ hoặc bù đắp. Điều này giúp giảm tác động của ngành nông nghiệp lên biến đổi khí hậu và bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên. Với sự phát triển của công nghệ và nhận thức về môi trường, nhiều quốc gia và doanh nghiệp đang hướng đến mô hình nông nghiệp bền vững nhằm đạt mục tiêu net-zero.
2. Những nguyên nhân gây phát thải trong nông nghiệp
Nông nghiệp đóng góp đáng kể vào tổng lượng khí nhà kính toàn cầu, chủ yếu từ:
- Sử dụng phân bón hóa học: Giải phóng oxit nitơ (N₂O), một loại khí nhà kính mạnh.
- Chăn nuôi gia súc: Sản sinh khí methane (CH₄) từ quá trình tiêu hóa của động vật nhai lại.
- Đốt rừng và khai hoang đất nông nghiệp: Làm mất đi nguồn hấp thụ CO₂ tự nhiên.
- Sử dụng nhiên liệu hóa thạch: Cho máy móc, vận chuyển và sản xuất nông nghiệp.
- Hệ thống canh tác lạc hậu: Thiếu công nghệ tối ưu hóa năng lượng và tài nguyên.
3. Giải pháp để đạt net-zero trong nông nghiệp
3.1. Sử dụng phương pháp canh tác bền vững
- Canh tác hữu cơ: Giảm thiểu việc sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu nhân tạo.
- Nông nghiệp tái sinh: Tăng cường độ phì nhiêu của đất, trồng cây che phủ và luân canh cây trồng để duy trì hệ sinh thái lành mạnh.
- Giảm khai hoang đất rừng: Bảo vệ các khu rừng tự nhiên, đồng thời trồng lại cây xanh để hấp thụ CO₂.
3.2. Ứng dụng công nghệ thông minh
- Hệ thống tưới tiêu nhỏ giọt: Giảm lãng phí nước và năng lượng.
- Cảm biến nông nghiệp: Giúp đo lường độ ẩm đất, nhiệt độ không khí, tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên.
- Dữ liệu lớn (Big Data) và AI: Hỗ trợ phân tích mô hình khí hậu, dự đoán thiên tai và tối ưu sản xuất nông nghiệp.
3.3. Giảm phát thải từ chăn nuôi
- Cải thiện chế độ ăn của vật nuôi: Sử dụng thức ăn bổ sung giúp giảm lượng methane do gia súc thải ra.
- Áp dụng mô hình chăn nuôi tuần hoàn: Sử dụng phân gia súc để làm phân bón hữu cơ thay vì để phân hủy tự nhiên.
- Sử dụng công nghệ bio-digester (hầm biogas): Chuyển hóa chất thải chăn nuôi thành khí sinh học để giảm phát thải.
3.4. Chuyển đổi sang năng lượng tái tạo
- Sử dụng điện mặt trời, gió trong nông nghiệp: Giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
- Ứng dụng công nghệ pin lưu trữ năng lượng: Giúp nông dân sử dụng điện sạch ổn định hơn.
- Xe điện và máy móc nông nghiệp xanh: Thay thế dần động cơ diesel bằng các giải pháp năng lượng sạch.
3.5. Thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn
- Tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp: Chuyển hóa rác thải thực phẩm, phụ phẩm cây trồng thành phân bón hữu cơ hoặc nguyên liệu sinh học.
- Sản xuất và sử dụng bao bì sinh học: Giảm nhựa sử dụng một lần trong ngành nông nghiệp.
- Hỗ trợ thị trường carbon: Nông dân có thể tham gia các chương trình bù đắp carbon để cân bằng phát thải.
4. Vai trò của chính phủ và doanh nghiệp
Để đạt được mục tiêu net-zero trong nông nghiệp, cần có sự hợp tác từ chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng:
- Chính phủ: Cung cấp chính sách hỗ trợ, khuyến khích nông dân áp dụng công nghệ xanh.
- Doanh nghiệp: Đầu tư vào công nghệ sạch, xây dựng chuỗi cung ứng bền vững.
- Người tiêu dùng: Hỗ trợ sản phẩm nông nghiệp xanh bằng cách ưu tiên thực phẩm hữu cơ, có chứng nhận bền vững.
Đạt được net-zero trong nông nghiệp không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để phát triển bền vững. Bằng cách kết hợp công nghệ, phương pháp canh tác thông minh và chính sách hỗ trợ phù hợp, ngành nông nghiệp có thể trở thành một phần của giải pháp thay vì là nguyên nhân của biến đổi khí hậu. Mỗi cá nhân, doanh nghiệp và chính phủ cần hành động ngay hôm nay để hướng đến một nền nông nghiệp xanh hơn, bền vững hơn.
