Kinh tế xanh đang trở thành xu hướng tất yếu trên toàn cầu nhằm hướng tới sự phát triển bền vững, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và nâng cao chất lượng sống. Tại Việt Nam, Chính phủ đã và đang triển khai nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi sang mô hình kinh tế xanh. Những chính sách này không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro từ các quy định môi trường ngày càng khắt khe mà còn mở ra nhiều cơ hội tăng trưởng bền vững.
1. Chiến lược và định hướng phát triển kinh tế xanh
Việt Nam đã ban hành nhiều chiến lược và kế hoạch hành động nhằm thúc đẩy nền kinh tế xanh, bao gồm:
- Chiến lược Tăng trưởng Xanh giai đoạn 2021 – 2030: Nhấn mạnh việc giảm cường độ phát thải khí nhà kính, sử dụng hiệu quả tài nguyên và thúc đẩy tiêu dùng bền vững.
- Chiến lược Phát triển Bền vững Việt Nam đến năm 2030: Hướng tới mô hình sản xuất sạch hơn, giảm ô nhiễm và bảo vệ hệ sinh thái.
- Kế hoạch hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững: Hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng các mô hình kinh tế tuần hoàn, tiết kiệm tài nguyên và giảm thiểu chất thải.
2. Chính sách tài chính và ưu đãi thuế
2.1. Hỗ trợ vốn và tín dụng xanh
Để khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi sang kinh tế xanh, Chính phủ và các tổ chức tài chính đã triển khai nhiều chương trình tín dụng ưu đãi:
- Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam (VEPF): Cung cấp các khoản vay lãi suất thấp cho các dự án bảo vệ môi trường, năng lượng tái tạo và sản xuất sạch.
- Ngân hàng Nhà nước: Chỉ đạo các ngân hàng thương mại ưu tiên cấp vốn vay cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh tế xanh, bao gồm năng lượng tái tạo, xử lý nước thải và tái chế.
- Các quỹ đầu tư quốc tế: Các tổ chức như Quỹ Khí hậu Xanh (GCF) và Ngân hàng Thế giới (WB) cũng hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp xanh tại Việt Nam.
2.2. Ưu đãi thuế và phí
Doanh nghiệp thực hiện các hoạt động thân thiện với môi trường có thể được hưởng một số chính sách miễn giảm thuế như:
- Miễn hoặc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các dự án đầu tư vào năng lượng tái tạo, sản xuất vật liệu sinh học, công nghệ tiết kiệm năng lượng.
- Giảm thuế nhập khẩu đối với máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất xanh.
- Chính sách miễn giảm thuế bảo vệ môi trường đối với các doanh nghiệp sử dụng nguyên liệu thân thiện môi trường.
3. Hỗ trợ công nghệ và chuyển đổi số
Chính phủ Việt Nam khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng công nghệ xanh thông qua các chương trình hỗ trợ:
- Chương trình Hỗ trợ Đổi mới Công nghệ Quốc gia: Hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ sản xuất, nâng cao hiệu suất sử dụng năng lượng và giảm phát thải.
- Chương trình Quốc gia về Chuyển đổi Số: Hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số vào quy trình sản xuất và quản lý để tiết kiệm tài nguyên, giảm tiêu thụ năng lượng.
4. Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và quản lý rác thải
Việt Nam đang khuyến khích doanh nghiệp áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn để giảm thiểu rác thải và tối ưu hóa tài nguyên. Các chính sách hỗ trợ bao gồm:
- Luật Bảo vệ Môi trường 2020: Yêu cầu doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), bao gồm tái chế bao bì và sản phẩm sau sử dụng.
- Chương trình Quốc gia về Kinh tế Tuần Hoàn: Hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cho doanh nghiệp áp dụng mô hình tái chế và sử dụng nguyên liệu tái tạo.
- Các mô hình thí điểm: Chính phủ hợp tác với doanh nghiệp và tổ chức quốc tế để triển khai các mô hình kinh tế tuần hoàn như tái chế nhựa, xử lý rác thải thực phẩm và sản xuất xanh.
5. Hỗ trợ nâng cao nhận thức và đào tạo nhân lực
Nhằm nâng cao năng lực và nhận thức của doanh nghiệp về phát triển bền vững, nhiều chương trình đào tạo và truyền thông đã được triển khai:
- Chương trình đào tạo quản lý môi trường cho doanh nghiệp do Bộ Tài nguyên & Môi trường tổ chức.
- Hội thảo và diễn đàn về kinh tế xanh: Tạo cơ hội cho doanh nghiệp kết nối, học hỏi kinh nghiệm và tiếp cận thông tin mới về chính sách hỗ trợ.
- Hợp tác với các trường đại học và tổ chức nghiên cứu: Đào tạo nhân lực chuyên môn cao về công nghệ xanh, quản lý bền vững.
Những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp theo đuổi kinh tế xanh tại Việt Nam đang ngày càng hoàn thiện, mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp hướng đến phát triển bền vững. Việc tận dụng các chính sách này không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, gia tăng lợi thế cạnh tranh mà còn góp phần quan trọng vào quá trình chuyển đổi nền kinh tế Việt Nam theo hướng xanh và bền vững. Đây chính là thời điểm thích hợp để doanh nghiệp hành động, nắm bắt cơ hội từ kinh tế xanh để phát triển lâu dài.
