Việt Nam đang nỗ lực chuyển dịch năng lượng và xanh hóa giao thông nhằm thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050. Quá trình này không chỉ giúp giảm tác động tiêu cực đến môi trường mà còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế bền vững, thu hút đầu tư vào năng lượng tái tạo và giao thông sạch.
Chuyển dịch năng lượng – Giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch
Hiện nay, Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào nhiệt điện than, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng sản lượng điện. Tuy nhiên, với lộ trình Net Zero, chính phủ đang đẩy mạnh đầu tư vào các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, thủy điện và hydro xanh.
- Phát triển năng lượng tái tạo: Theo Quy hoạch điện VIII, Việt Nam đặt mục tiêu tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo lên hơn 50% vào năm 2045. Hàng loạt dự án điện gió ngoài khơi và điện mặt trời đang được triển khai mạnh mẽ.
- Ứng dụng công nghệ lưu trữ năng lượng: Để khắc phục tính gián đoạn của điện mặt trời và điện gió, Việt Nam đang nghiên cứu phát triển hệ thống lưu trữ năng lượng (BESS) và mở rộng lưới điện thông minh.
- Mở rộng hợp tác quốc tế: Nhiều tổ chức tài chính toàn cầu đang hỗ trợ Việt Nam trong quá trình chuyển dịch năng lượng, giúp giảm áp lực tài chính và tiếp cận công nghệ tiên tiến.
Xanh hóa giao thông – Hướng tới phương tiện không phát thải
Giao thông là một trong những lĩnh vực có mức phát thải cao, chiếm khoảng 20% tổng lượng khí nhà kính tại Việt Nam. Vì vậy, việc phát triển giao thông xanh là yếu tố quan trọng để đạt mục tiêu Net Zero.
- Thúc đẩy xe điện và xe sử dụng nhiên liệu sạch: Chính phủ đang áp dụng các chính sách ưu đãi về thuế và phí trước bạ để khuyến khích người dân sử dụng xe điện. Các doanh nghiệp lớn như VinFast, Thaco cũng đẩy mạnh sản xuất ô tô và xe máy điện.
- Phát triển giao thông công cộng xanh: Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đã đưa vào vận hành xe buýt điện và đang mở rộng hệ thống metro nhằm giảm lượng khí thải từ phương tiện cá nhân.
- Chuyển đổi sang nhiên liệu sinh học và hydro xanh: Một số doanh nghiệp vận tải đang thử nghiệm xe chạy bằng nhiên liệu sinh học (E5, E10) và hydro xanh, góp phần giảm khí thải CO2.
Thách thức và giải pháp
Dù có nhiều tiềm năng, Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức trong quá trình chuyển dịch năng lượng và xanh hóa giao thông:
- Hạn chế về cơ sở hạ tầng: Hệ thống sạc điện cho xe điện chưa phát triển đồng bộ, lưới điện chưa đáp ứng được công suất lớn từ năng lượng tái tạo.
- Chi phí đầu tư cao: Việc phát triển điện gió, điện mặt trời và xe điện đòi hỏi nguồn vốn lớn, trong khi doanh nghiệp và người dân vẫn còn e ngại về hiệu quả kinh tế.
- Nhận thức của người dân và doanh nghiệp: Việc thay đổi thói quen sử dụng phương tiện và tiêu thụ năng lượng sạch cần thời gian và các chính sách khuyến khích mạnh mẽ hơn.
Để giải quyết các vấn đề này, Việt Nam cần đẩy mạnh hợp tác công – tư, cải thiện chính sách ưu đãi, và đầu tư vào nghiên cứu công nghệ mới. Đồng thời, việc nâng cao nhận thức cộng đồng về lợi ích của giao thông xanh và năng lượng sạch cũng đóng vai trò quan trọng.
Chuyển dịch năng lượng và xanh hóa giao thông là xu hướng tất yếu để Việt Nam đạt mục tiêu Net Zero. Dù còn nhiều thách thức, nhưng với sự quyết tâm của chính phủ, doanh nghiệp và người dân, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành quốc gia tiên phong trong khu vực về phát triển bền vững.
