Trong nỗ lực thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng không vào năm 2050, Việt Nam đang đặt mục tiêu cắt giảm 30 triệu tấn CO2 từ lĩnh vực quản lý chất thải. Đây là một trong những bước đi quan trọng nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của rác thải lên môi trường, đồng thời hướng tới mô hình kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững.
Thực trạng phát thải từ chất thải tại Việt Nam
Theo số liệu từ Bộ Tài nguyên và Môi trường, Việt Nam hiện thải ra khoảng 70.000 tấn rác thải sinh hoạt mỗi ngày, trong đó hơn 80% được xử lý bằng phương pháp chôn lấp, dẫn đến lượng khí thải CO2 và metan (CH4) đáng kể. Ngoài ra:
- Ngành công nghiệp thải ra hàng triệu tấn chất thải rắn, trong đó nhiều loại có thể tái chế nhưng chưa được tận dụng hiệu quả.
- Phát sinh khí nhà kính từ các bãi chôn lấp, đặc biệt là metan – loại khí có khả năng gây hiệu ứng nhà kính mạnh gấp 25 lần so với CO2.
- Tỷ lệ tái chế và tái sử dụng rác thải còn thấp, gây áp lực lớn lên hệ thống quản lý chất thải và môi trường.
Các giải pháp chính để cắt giảm 30 triệu tấn CO2 từ chất thải
1. Phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn trong quản lý chất thải
- Tăng cường tái chế và tái sử dụng rác thải để giảm lượng rác thải chôn lấp.
- Khuyến khích sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường, thay thế nhựa dùng một lần bằng các sản phẩm có thể phân hủy.
- Xây dựng hệ thống phân loại rác tại nguồn để nâng cao hiệu quả tái chế và giảm phát thải.
2. Đẩy mạnh công nghệ xử lý rác thải hiện đại
- Chuyển đổi từ chôn lấp sang đốt rác phát điện, giúp giảm lượng rác thải chôn lấp và tận dụng rác làm nguồn năng lượng.
- Ứng dụng công nghệ thu hồi khí metan từ bãi rác để sản xuất năng lượng tái tạo.
- Áp dụng công nghệ xử lý sinh học, như ủ phân compost từ rác hữu cơ để giảm khí thải nhà kính.
3. Tăng cường chính sách và quy định giảm phát thải từ chất thải
- Ban hành các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ xử lý rác thải xanh.
- Áp dụng thuế và phí môi trường đối với các doanh nghiệp không tuân thủ quy trình xử lý rác thải bền vững.
- Xây dựng khung pháp lý thúc đẩy mô hình trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), yêu cầu doanh nghiệp chịu trách nhiệm thu gom và tái chế sản phẩm sau khi tiêu dùng.
4. Nâng cao nhận thức cộng đồng về giảm phát thải từ chất thải
- Khuyến khích phong trào sống xanh, giảm thiểu rác thải nhựa trong sinh hoạt hàng ngày.
- Tổ chức các chương trình giáo dục về phân loại rác và tái chế, hướng đến thay đổi hành vi tiêu dùng.
- Thúc đẩy hợp tác giữa chính phủ, doanh nghiệp và người dân trong các sáng kiến giảm phát thải.
Mục tiêu giảm 30 triệu tấn CO2 từ quản lý chất thải không chỉ giúp Việt Nam tiến gần hơn đến phát thải ròng bằng không vào năm 2050 mà còn góp phần xây dựng một nền kinh tế xanh, tuần hoàn và bền vững. Việc thực hiện các giải pháp như chuyển đổi công nghệ, tăng cường tái chế và thay đổi hành vi tiêu dùng sẽ đóng vai trò quan trọng trong hành trình này.
